حکایت ۱۵ میلیارد دلاری که دور ریختیم+ جدول و نمودار
جمهوری اسلامی ایران بدون شک یکی از بزرگترین قدرتهای اقتصادی و کشاورزی خاورمیانه و آسیای مرکزی است. براساس گزارش سازمان جهانی غذا و خواربار (FAO)، ایران در دوازده مقوله از 13 مقوله محصولات کشاورزی مورد تولید در جهان، در فهرست 40 کشور برتر قرار می‌گیرد. جدول 1 ارائه کننده تصویری از جایگاه بخش کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در جهان است.
همانند نقاط دیگر جهان، ضایعات موادغذایی در جمهوری اسلامی ایران نیز یک معضل بزرگ به شمار رفته و مسبّب ایراد میلیاردها دلار ضرر اقتصادی، کاهش و اتلاف منابع ، آلودگی و ویرانی محیط‌زیست و فرسایش قدرت اقتصادی کشور است. ابعاد ضایعات غذایی در کشور در تضاد کامل با چشم‌انداز ملی جمهوری اسلامی ایران و رهنمودهای اقتصاد مقاومتی است. الگوهای ضایعات موادغذایی در ایران شبیه به کشورهایی است که طبق گروه‌بندی سازمان بین‌المللی غذا و دارو در جنوب و جنوب شرق آسیا قرار دارند؛ نظریات و اظهارات کارشناسان و مسئولان کشور در صنایع غذایی و بخش کشاورزی ایران نیز مؤید این حکم هستند. این حکم متضمن آن است که ضایعات موادغذایی در کشور ما بیشتر صبغه تکنولوژیک دارد تا ماهیت فرهنگی. از این رو بهبود فناوری زنجیره‌های تأمین غذا در کشور یکی از اساسی‌ترین کارهایی است که باید وجهه همت دولت و ملت در جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد. این کار باید در چهارچوب تنظیم «خط مشی جامع تأمین غذا» در سطح ملی و اجرای جهادی آن در کشور تعقیب شود.
غذا در فرهنگ ایرانی - اسلامی تجلی اعطای روزی و برکت از سوی خداوند به انسان است؛ این نگرش فرد ایرانی را پایبند به حفاظت و استفاده مؤثر از موادغذایی و شکرگزاری برای بهره‌مندی از آن می‌کند. با این حال چنان‌که گفتیم برخی از الگوهای مصرف مضر در سطح محدود در جوامع ایرانی مشاهده می‌شوند که حاکی از مصرف‌گرایی و اسراف هستند؛ این الگوها باید به‌ویژه در برخی کسب‌و‌کارها و صنایع غذایی ( از جمله هتلها، رستورانها، آشپزخانه‌ها و غیره) کنترل شوند. در مقابله با ترویج این الگوهای مصرف باید در نظر داشت که راهکارهای اساسی را بیشتر باید در بین برنامه‌های فرهنگی جست و نه کنترلهای دستوری در بازارها.
اگرچه وضعیت کنونی ضایعات موادغذایی حاکی از اتلافهای اقتصادی کلان در سطح ملی است، اما این وضعیت در عین حال حاکی از فرصت و فضای بسیار گسترده فراهم برای بهبود و رشد اقتصادی است. دستیابی به نتایج مثبت در طرحهای کنترل ضایعات غذایی (به‌ویژه در بعد فرهنگی) مستلزم کار چند دهه‌ای روی نسلهای جوامع کشور است. در این برهه خطیر، لازم است برای صرفه‌جویی و جلوگیری از زیانهای اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی، پیشگیری از انحراف از معیارهای اخلاقی کارساز موجود در الگوهای مصرف غالب در جوامع ایرانی، و پیشگیری از غلبه الگوهای مصرف‌گرایانه و اسراف‌کارانه، با بسیج عزم ملی و به‌کار بستن مدیریت جهادی به مبارزه با اتلاف و ضایعات موادغذایی در سرتاسر کشور بپردازیم.
متن کامل مقاله